Θέμα της Συνεδρίασης ήταν Καταγγελία της Παρασκευής Γουργολίτσα κατά της εταιρίας REEMTSMA ΕΛΛΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ & ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΙΓΑΡΕΤΩΝ (καθολική διάδοχος της οποίας είναι η IMPERIAL TOBACCO ΕΛΛΑΣ Α.Ε.) για παράβαση των άρθρων 1, 2 και 2α ν.703/77.

Ειδικότερα, η Π. Γουργολίτσα ισχυρίζεται ότι η εταιρεία REEMTSMA/IMPERIAL παραβιάζοντας ευθέως την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 2α ν.703/77, κατήγγειλε στις 28.9.1998, αιφνίδια και αδικαιολόγητα, την από 17.9.1986 συναφθείσα μεταξύ τους (μακροχρόνια) σύμβαση αντιπροσωπείας καπνοβιομηχανικών προϊόντων (όπως τσιγάρα, τσιγαρίλος, πούρα κ.λπ.) για την Επαρχία Τριχωνίδας. Έκτοτε δε αρνείται να την προμηθεύσει με τα προϊόντα της, παρά τις συνεχείς έγγραφες και προφορικές οχλήσεις της καταγγέλλουσας, με το αιτιολογικό ότι η τελευταία δεν της είχε εξοφλήσει ορισμένα τιμολόγια αγορών. Περαιτέρω, η καταγγέλλουσα αναφέρει ότι από τις προαναφερθείσες ενέργειες της καταγγελλόμενης, υφίσταται ανεπανόρθωτη ζημία και βλάβη, λόγω του ότι είχε προσαρμόσει την επιχείρησή της στις ανάγκες εμπορίας των προαναφερθέντων προϊόντων, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να στραφεί σε άλλες πηγές προμήθειας, υπάρχει κίνδυνος αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης λόγω έλλειψης άλλων πηγών εφοδιασμού των συγκεκριμένων προϊόντων και αδυναμίας εξυπηρέτησης των πελατών της, και μεταξύ άλλων ζητά: i) Να γίνει δεκτή η καταγγελία της και να ακυρωθεί η από 28.9.1998 καταγγελία της σύμβασης της καταγγελλόμενης. ii) Να παύσει την αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά της η καταγγελλόμενη και να επαναφερθούν τα πράγματα στην προτέρα κατάσταση ώστε να συνεχίσει να της παραδίδει τα προϊόντα της σύμφωνα με την παραγγελία της. iii) Να απειληθεί κατά της καταγγελλόμενης χρηματική ποινή εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) δραχμών, για κάθε ημέρα μη συμμορφώσεώς της προς την απόφαση που θα εκδοθεί, και να καταδικαστεί στην εν γένει δικαστική δαπάνη. iv) Να παραλείπει η καταγγελλόμενη κάθε μελλοντική παράβαση.

Σε συνέχεια των ανωτέρω κατά την Επιτροπή ως σχετική αγορά προϊόντος θα πρέπει να θεωρηθεί η αγορά των βιομηχανοποιημένων καπνών που διακρίνεται περαιτέρω στις επιμέρους αγορές: α) των τσιγάρων, β) των πούρων και σιγαρίλλος και γ) του καπνού που προορίζεται για την κατασκευή χειροποίητων (στριφτών) τσιγάρων. Ως σχετική γεωγραφική αγορά, θα πρέπει να ληφθεί το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, όπου δραστηριοποιείται η καταγγελλόμενη υπό επαρκώς ομοιογενείς συνθήκες ανταγωνισμού. Επικουρικά σημειώνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις υποθέσεις με αριθ. COMP/M. 1735 Seita/Tabacalera, COMP/M 3248 BAT/ETI, IV/M.1415 BAT/Rothmans, COMP/M.3728 – Autogrill/Altadis/Aldeasa, έκρινε ότι η αγορά βιομηχανοποιημένων προϊόντων καπνού διακρίνεται στις επιμέρους σχετικές αγορές α) τσιγάρων και β) πούρων και σιγαρίλλος, δεδομένης της μικρής υποκαταστασιμότητας μεταξύ αυτών των προϊόντων, ενώ σε άλλες άφησε την οριοθέτηση της αγοράς ανοιχτή κάνοντας σκέψεις για πιθανό διαχωρισμό αυτής με βάση κριτήρια όπως α) η κατηγορία τιμής (premium, medium, low), β) τα εγχώρια και διεθνή σήματα, γ) οι μίξεις καπνού (American blend, oriental blend, Virginia, κ.αλ.), δ) η γεύση (όπως full flavour, light, super light), ε) ο τύπος συσκευασίας των προϊόντων (όπως μαλακά, κασετίνα), στ) το μέγεθος συσκευασίας (όπως πακέτα των 10, 20, 30) και ζ) τα φυσικά τους χαρακτηριστικά (όπως King Size, 100s, Slims)

Όσον αφορά τον ορισμό της σχετικής γεωγραφικής αγοράς, οι περισσότερες αποφάσεις σε υποθέσεις συγκεντρώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δέχονται την εθνική αγορά ως αυτοτελή αγορά (βλ. υποθέσεις COMP/M.2779 – Imperial Tobacco/Reemtsma Cigarettenfabriken, COMP/M.3191 – Philip Morris/Papastratos, COMP/M. 1735 Seita/Tabacalera, IV/M.1415 BAT/Rothmans).

Σχετικά με την καταγγελία για παράβαση του αρ. 2^α ν.703/1977 κρίθηκε πως πιθανολογείται ότι μεταξύ της καταγγέλλουσας και της καταγγελλόμενης εταιρείας δεν υπήρξε σχέση οικονομικής εξάρτησης. Κατά συνέπεια παρέλκει η εξέταση του ζητήματος της κατάχρησης της σχέσης οικονομικής εξάρτησης, και συγκεκριμένα της αιφνίδιας και αδικαιολόγητης διακοπής από την καταγγελλόμενη των μακροχρονίων εμπορικών σχέσεων που είχαν αναπτυχθεί μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, καθότι η εξέταση του ανωτέρω ζητήματος προϋποθέτει την ύπαρξη σχέσης οικονομικής εξάρτησης μεταξύ αυτών, που, όπως προκύπτει από τα αναφερόμενα στην απόφαση, δεν υπάρχει.

Ενώ σχετικά με την εξέταση της υπό κρίση Καταγγελίας υπό το πρίσμα του άρθρου 2 ν.703/1977 δεν θεωρείται ότι η καταγγελλόμενη έχει θέση ισχύος στη σχετική αγορά και την πραγματική δυνατότητα μονομερούς διατάραξης των όρων αυτής, ενόψει και του γεγονότος ότι σε αυτήν δραστηριοποιούνται πολλές ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, που διαθέτουν διάφορους τύπους ομοίων προϊόντων, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό πιθανολογείται ότι το μερίδιο αγοράς της καταγγελλόμενης καθιστά ευχερή την εξεύρεση εναλλακτικής λύσης από την καταγγέλλουσα, δεδομένου μάλιστα ότι η από 2.11.1995 σύμβαση αντιπροσωπείας δεν περιέχει όρο αποκλειστικότητας προμήθειας και η καταγγέλλουσα διένεμε ήδη κατά το χρόνο καταγγελίας της σύμβασης και άλλα προϊόντα εκτός των συμβατικών. Κατά συνέπεια παρέλκει η εξέταση του ζητήματος της καταχρηστικής εκμετάλλευσης της δεσπόζουσας θέσης, και συγκεκριμένα της αδικαιολόγητης άρνησης πωλήσεων των προϊόντων της καταγγελλόμενης προς την καταγγέλλουσα, κατά τρόπον ώστε η τελευταία να τίθεται σε μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό, καθότι η εξέταση του ανωτέρω ζητήματος προϋποθέτει την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης της καταγγελλόμενης, που, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω αναφερόμενα, δεν υπάρχει.

Τέλος, αναφορικά με την εξέταση της καταγγελίας υπό το πρίσμα του άρθρου 1 Ν.703/1977κρίθηκε από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης ότι δεν προκύπτει κανένα στοιχείο που να θεμελιώνει ύπαρξη συμφωνίας ή απόφασης ή εναρμονισμένης πρακτικής μεταξύ της καταγγελλόμενης και άλλης επιχείρησης, η οποία να έχει ως περιεχόμενο τη διακοπή της εμπορικής συνεργασίας μεταξύ της καταγγελλόμενης και της καταγγέλλουσας και η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα τη διατάραξη των κανόνων λειτουργίας της σχετικής αγοράς. Άλλωστε, ούτε και η ίδια η καταγγέλλουσα ισχυρίζεται την ύπαρξη τέτοιου είδους συμφωνίας ή εναρμονισμένης πρακτικής, παρά περιορίζεται στην καταγγελία της σε απλή αναφορά της ύπαρξης παράβασης του άρθρ. 1 του ν. 703/1977, δίχως όμως να επικαλείται ή να προσκομίζει στοιχεία που να τη θεμελιώνουν. Ως εκ τούτου και δεδομένου ότι δεν πιθανολογείται παράβαση του άρθρου 1 του ν. 703/ 1977, η υπό κρίση καταγγελία πρέπει, ως προς το μέρος αυτό, να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμη.

Για τους λόγους αυτούς η Επιτροπή Ανταγωνισμού απορρίπτει την καταγγελία της Παρασκευής Γουργολίτσα κατά της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία REEMTSMA ΕΛΛΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ & ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΙΓΑΡΕΤΩΝ για παράβαση των άρθρων 1, 2 και 2α ν. 703/77, ως ουσία αβάσιμη.