Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ) αποφάσισε στις 23.12.2020 την εκκίνηση κανονιστικής παρέμβασης στον κλάδο διανομής Τύπου βάσει του άρθρου 11 ν. 3959/2011. Όπως αναλύεται στη σχετική απόφαση, η κανονιστική παρέμβαση της ΕΑ στην αγορά της διανομής Τύπου έχει ως σκοπό να διασφαλίσει τον ελεύθερο ανταγωνισμό, υπό το πρίσμα της προστασίας ενός ελάχιστου επιπέδου πλουραλισμού και πολυφωνίας, μέσω της ελευθερίας κυκλοφορίας, διανομής και πώλησης εντύπων.
Η ΕΑ λαμβανομένων υπόψη των πληροφοριών και θέσεων που συλλέχθηκαν κατά τη δημόσια διαβούλευση (και συγκεκριμένα σε συνέχεια της δημοσίευσης των «Πρώτων και των Δεύτερων Απόψεών της»), διαπίστωσε ότι στον συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού, καθώς και ότι η εφαρμογή των άρθρων 1, 2 και 5 μέχρι 10 δεν επαρκεί για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού.
Συγκεκριμένα, η ΕΑ σημειώνει ότι, η αγορά διανομής Τύπου σε επίπεδο πρακτορείου διανομής φέρει χαρακτηριστικά φυσικού μονοπωλίου ή βασικής διευκόλυνσης, το οποίο, όμως, είναι ιδιωτικό και μη ρυθμιζόμενο, και συνεπώς αυτό συνιστά από μόνο του στρέβλωση του ανταγωνισμού. Παραλλήλως, η ΕΑ αναγνώρισε ότι στο πλαίσιο της πρόσφατης, εντός Μαΐου 2021, αλλαγής στη μετοχική σύνθεση του πρακτορείου η κάθετη κοινή ιδιοκτησία ορισμένων εκδοτικών επιχειρήσεων παραμένει, ενώ πλέον δεν φαίνεται να υπάρχει, με βάση αυτά τα στοιχεία της μετοχικής σύνθεσης, κάθετη κοινή ιδιοκτησία συγκεκριμένου μετόχου. Παρά ταύτα, το κίνητρο κάθετου περιορισμού των ανταγωνιστών εκδοτικών επιχειρήσεων δεν μπορεί να αποκλειστεί σε μετέπειτα αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης του πρακτορείου, ενώ ο δείκτης vGUPPI δεν εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό μέσω της ποιοτικής υποβάθμισης των ανταγωνιστικών στους εκδότες μετόχους του Πρακτορείου εντύπων (π.χ. σε όρους περιεχομένου, πλήθους/συχνότητας εκδόσεων κ.λπ). Οι επιπτώσεις στην τιμή λόγω κάθετου αποκλεισμού είναι μία μόνο από τις πιθανές αντιανταγωνιστικές εκφάνσεις της κάθετης κοινής ιδιοκτησίας, η οποία ακόμα παρατηρείται στη συγκεκριμένη περίπτωση, μια και εξακολουθεί να υπάρχει κίνητρο για την αύξηση του κόστους της διανομής, μέσω της αύξησης της τιμής διανομής, με σκοπό τον περιορισμό της ποιότητας των προϊόντων ανταγωνιστικών εκδοτικών επιχειρήσεων, και συνεπώς την ανταγωνιστική τους αποδυνάμωση.
Σκοπός του άρθρου 11 ν. 3959/2011 είναι, η «δημιουργία» συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας, και όχι απλώς η διόρθωση των αντι-ανταγωνιστικών επιπτώσεων συγκεκριμένων πρακτικών, όπως αυτό ισχύει για την εφαρμογή εκ των υστέρων των κανόνων ανταγωνισμού.
Γι’ αυτόν τον λόγο με την παρούσα Κανονιστική η ΕΑ επιβάλλει συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία είναι απολύτως αναγκαία, πρόσφορα και σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού.
Συγκεκριμένα, η ΕΑ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 3959/2011, όπως ισχύει, ανακοινώνει τα παρακάτω μέτρα, όπως αναλύθηκαν και εξειδικεύθηκαν στη σχετική απόφαση:
Ομόφωνα:
α) Να θεσμοθετηθεί σύστημα προηγούμενης γνωστοποίησης μετοχικών μεταβολών στη σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου του Πρακτορείου Διανομής Τύπου στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Κατά πλειοψηφία:
β) Υποχρεώνει το Πρακτορείο Διανομής Τύπου να λαμβάνει μέτρα για τη δημιουργία «σινικών τειχών» (Chinese walls) που θα αποτρέπουν τη διαρροή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών προς το γνωστοποιούν μέρος του υπό α) μέτρου ως προς την εμπορική πολιτική του Πρακτορείου Διανομής Τύπου αναφορικά με τη διανομή τύπου.
γ) Επιβάλλει τη σύσταση μίας Συμβουλευτικής Επιτροπής με τη συμμετοχή εκπροσώπων των ενδιαφερομένων μερών που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας διανομής τύπου με συμβουλευτικό και γνωμοδοτικό ρόλο επί της εκάστοτε προτεινόμενης Εμπορικής Πολιτικής του Πρακτορείου Διανομής Τύπου.
δ) Ορίζει Ombudsman/Διαμεσολαβητή για την εποπτεία των επιβαλλόμενων μέτρων της παρούσας, με τα εξής καθήκοντα και υποχρεώσεις:
- τον έλεγχο εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις προηγούμενης γνωστοποίησης μετοχικών μεταβολών στη σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου του Πρακτορείου Διανομής Τύπου και την εκτίμησητων δεικτών vGUPPI.
- τον έλεγχο της τήρησης των «σινικών τειχών» (Chinese walls) και τη συμμετοχή στα όργανα διοίκησης του Πρακτορείου Διανομής Τύπου (ΔΣ/ΓΣ) όταν συζητούνται θέματα της εμπορικής πολιτικής του Πρακτορείου που αφορά τη διανομή τύπου, χωρίς δικαίωμα ψήφου.
- την εκπόνηση της Πολιτικής Ουδετερότητας του Πρακτορείου Διανομής Τύπου.
- τον συντονισμό, συμμετοχή και άσκηση καθηκόντων Προέδρου στη Συμβουλευτική Επιτροπή.
- τη σύνταξη σχεδίου Κώδικα Συμπεριφοράς προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, εφόσον κριθεί απαραίτητο μετά την αρχική αξιολόγηση των ανωτέρω.
και όπως περαιτέρω εξειδικεύονται στην Ενότητα VII.4 ΤΑ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ της προαναφερόμενης απόφασης.
Περαιτέρω, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς οποιαδήποτε από τις προαναφερόμενες υποχρεώσεις (α-δ), η ΕΑ απειλεί επιβολή χρηματικής ποινής δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 €) σε κάθε μία από τις επιχειρήσεις και για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης από την παρέλευση του προβλεπομένου χρόνου συμμόρφωσης.