Περίληψη Απόφασης

Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ) με την υπ’ αριθ. 755/2021 ομόφωνη απόφασή της («Απόφαση»), διαπιστώνει παράβαση των άρθρων 1 παρ. 1 του Ν. 3959/2011, όπως ισχύει και του άρθρου 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ για νόθευση του διαγωνισμό δημοπράτησης δημοσίου έργου υποδομής, «Γούρνες – Χερσόνησος» και επιβάλλει στην εμπλεκόμενη επιχείρηση ΑΘΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ («ΑΘΩΝΙΚΗ») για την ως άνω παράβαση των άρθρων 1 παρ. 1 του Ν. 3959/2011 όπως ισχύει, καθώς και του άρθρου 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ, πρόστιμο ύψους € 5,828.55.

Ιστορικό

Στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης έρευνας που διεξήγαγε η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (ΓΔΑ) σε διαγωνισμούς δημοπράτησης δημόσιων έργων υποδομής, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν. 3959/2011, και του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ, η ΓΔΑ διενήργησε στις 25.01.2017 επιτόπιο έλεγχο στις εταιρείες ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Α.Τ.Ε. και ΑΘΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε.  κατά τον οποίο εντοπίστηκε έγγραφο από το οποίο προκύπτει η εμπλοκή της εταιρείας ΑΘΩΝΙΚΗ σε οριζόντια σύμπραξη κατά τη δημοπράτηση του έργου «Γούρνες-Χερσόνησος».

Tο εν λόγω έργο εντάχθηκε στο πλαίσιο ευρύτερης καρτελικής σύμπραξης, μεταξύ ομάδας εταιρειών της 7ης τάξης εργοληπτικού πτυχίου και εταιρειών 6ης τάξης για την κατανομή  διαγωνισμών δημοσίων έργων με το σκεπτικό ότι η μία ομάδα θα υποχωρούσε σε διαγωνισμό έναντι της έτερης, έναντι της υπόσχεσης ότι και η έτερη ομάδα θα υποχωρούσε με τη σειρά της σε επόμενο διαγωνισμό. Σχετικά έχουν εκδοθεί και οι υπ’ αριθ. 642/ 2017, 647/2017 και 748/2021 αποφάσεις της ΕΑ. 

Σχετική Αγορά

Λαμβάνοντας υπόψη ότι στις περιπτώσεις υποθέσεων νόθευσης διαγωνισμών (bid-rigging) το βασικό σημείο αναφοράς για τον ορισμό της σχετικής αγοράς προϊόντος είναι στην ουσία το έργο που επηρεάζεται από την υπό έρευνα σύμπραξη, η σχετική αγορά προϊόντος που αφορά την παρούσα είναι το έργο «Γούρνες-Χερσόνησος». Η σχετική γεωγραφική αγορά είναι το σύνολο της ελληνικής επικράτειας. 

Νομική Εκτίμηση

Η ΑΘΩΝΙΚΗ συμμετείχε με την ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ^[1] και τα λοιπά μέλη της σύμπραξης^[2]  σε οριζόντια αντιανταγωνιστική σύμπραξη υπό τη μορφή συμφωνίας/εναρμονισμένης πρακτικής μεταξύ επιχειρήσεων κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 3959/2011 και 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ. Ειδικότερα, η ΑΘΩΝΙΚΗ συμμετείχε σε ένα σχέδιο κατανομής του εν λόγω διαγωνισμού, καθορίζοντας το πλαίσιο της κοινής της δράσης με τις κατά τα ανωτέρω αναφερόμενες εταιρίες στο πλαίσιο του οποίου μείωναν προληπτικά την αβεβαιότητα που συνεπάγεται η αυτοδύναμη ανταγωνιστική συμπεριφορά. Στόχος του ως άνω σχεδίου ήταν η τεχνητή διαμόρφωση των προσφερόμενων εκπτώσεων στο σχετικό έργο σε επίπεδα διαφορετικά, από αυτά στα οποία θα είχαν διαμορφωθεί υπό συνθήκες πραγματικού ανταγωνισμού.

Ειδικότερα, η συμπεριφορά της ΑΘΩΝΙΚΗΣ συνίσταται σε συμφωνία/εναρμονισμένη πρακτική συναφθείσα/υιοθετηθείσα προ της υποβολής των οικονομικών προσφορών για την κατανομή του διαγωνισμού του έργου ΓούρνεςΧερσόνησος, ήτοι για την κατανομή της αγοράς. Συγκεκριμένα, η ΑΘΩΝΙΚΗ προέβη α) σε συμφωνία/εναρμονισμένη πρακτική (i) για τον εκ των προτέρων προσδιορισμό του μειοδότη στον εν λόγω διαγωνισμό, (ii) για την υποβολή προσφοράς κάλυψης, υπέρ του προσυμφωνηθέντος μειοδότη, ώστε να μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες, ο προσυμφωνηθείς μειοδότης να αναδειχθεί ανάδοχος, (iii) για την υιοθέτηση διαδικασίας αποζημίωσης προς διασφάλιση τήρησης των συμφωνηθέντων και β) σε ανταλλαγή μεταξύ ανταγωνιστών ευαίσθητων εμπορικών πληροφοριών.

Πρόστιμο/ Κυρώσεις

Η ΕΑ διαπίστωσε ότι η εταιρεία ΑΘΩΝΙΚΗ παραβίασε, όπως αποδέχθηκε και σύμφωνα με τα όσα εκτίθενται στο σκεπτικό της απόφασης, το άρθρο 1 του Ν. 3959/2011, όπως ισχύει, και το άρθρο 101 ΣΛΕΕ, με τη συμμετοχή της σε απαγορευμένη οριζόντια σύμπραξη νόθευσης διαγωνισμού και της επέβαλε πρόστιμο ύψους €5,828.55.

Ο υπολογισμός του προστίμου, με βάση το αναφερόμενο στην απόφαση σκεπτικό, επιβάλλεται για λόγους τήρησης της αρχής της ισότητας-ίσης μεταχείρισης της ΑΘΩΝΙΚΗΣ σε σχέση με τις λοιπές εταιρίες, η συμπεριφορά των οποίων στην εν λόγω σύμπραξη εξετάστηκε ήδη και αξιολογήθηκε από την ΕΑ στην Απόφαση Διευθέτησης 642/2017, και ως προς τις οποίες ο τρόπος υπολογισμού του προστίμου που επιβλήθηκε σε κάθε μία εξ’αυτών έγινε με αντίστοιχο τρόπο.

Υπενθυμίζεται ότι σε περίπτωση ζημίας, οι ζημιωθέντες, εφόσον πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις, μπορούν να εγείρουν αγωγές αποζημίωσης στη συνέχεια των αποφάσεων της ΕΑ (follow on) ενώπιον των αστικών δικαστηρίων.  Ιδιαίτερα στην περίπτωση αντι-ανταγωνιστικών συμπράξεων, έχει υπολογιστεί ότι το 93% εξ αυτών οδηγούν σε υπερτίμημα (overcharge) με μέσο παρατηρηθέν υπερτίμημα περίπου 20%.^[3]

^[1] Η συμμετοχή της οποίας και η ευθύνη της δεν αξιολογείται στην παρούσα, καθώς έχει ήδη αξιολογηθεί και κριθεί με την ΕΑ 748/2021 Απόφαση Διευθέτησης.

^[2] Ήτοι ΔΟΜΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ ΑΕ, ΕΚΤΕΡ ΑΕ, ΕΡΕΤΒΟ ΑΕ, ΘΕΜΕΛΗ ΑΕ και ΧΡ. Δ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΑΕ, η συμμετοχή των οποίων στις υπό εξέταση παραβάσεις και η ευθύνη τους στο πλαίσιο αυτών δεν αξιολογούνται στην παρούσα, καθώς αυτές έχουν ήδη αξιολογηθεί και κριθεί με την ΕΑ 642/2017 Απόφαση Διευθέτησης.

^[3] Πρακτικός Οδηγός – Ποσοτικοποίηση της βλάβης σε αγωγές αποζημίωσης που στηρίζονται σε παράβαση των άρθρων 101 ή 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2013) OJ C167/19, παρ. 142-143.