- Σύνοψη
Απόφαση υπ’ αρ. 730/2021 της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ) σχετικά με παραβάσεις των άρθρων 1 και 2 του Ν. 3959/2011 και των άρθρων 101 και 102 ΣΛΕΕ στην ελληνική αγορά μικροσυσκευών υγραερίου για γενική χρήση από την εταιρία με την επωνυμία «ΔΗΜΚΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ ΕΙΔΩΝ ΕΞΟΧΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ» (νυν RESOUL), μετά από καταγγελία ενός από τους (πρώην) διανομείς της (η εταιρία με την επωνυμία «ΣΤΑΜΑΤΟΥΛΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ – ΕΞΑΓΩΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ») καθώς και σε συνέχεια αυτεπάγγελτης έρευνας της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού («ΓΔΑ») της ΕΑ.
Η υπόθεση αφορά κάθετες συμφωνίες που συνάφθηκαν μεταξύ της RESOUL και των χονδρεμπόρων/ διανομέων της κατά την περίοδο 2008-2012, οι οποίες περιείχαν τους ακόλουθους περιορισμούς του ανταγωνισμού: καθορισμό τιμών μεταπώλησης, κατανομή αγορών κατά περιοχές και περιορισμό παθητικών (ή και ενεργητικών, κατά περίπτωση) πωλήσεων, ρήτρες μη ανταγωνισμού, καθώς και άλλους όρους (συμφωνίες αποκλειστικότητας και εκπτώσεις στόχων πωλήσεων) που αποτελούν κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της RESOUL στην ελληνική αγορά μικροσυσκευών υγραερίου για γενική χρήση. Επιπλέον, στο κανάλι διανομής των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, η RESOUL προσέφερε, κατά την περίοδο 2005-2019, εκπτώσεις στόχων, που συνιστούν κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην προαναφερόμενη αγορά.
- Διαδικασία
Στις 9 Ιουλίου 2013, υποβλήθηκε καταγγελία κατά της RESOUL από έναν από τους πρώην διανομείς της σχετικά με παράβαση των άρθρων 1 και 2 του ν. 3959/2011, καθώς και των άρθρων 101 και 102 ΣΛΕΕ, σχετικά με τη χονδρική διανομή από την RESOUL μικροσυσκευών υγραερίου για γενική χρήση.
Μετά την προαναφερθείσα καταγγελία, η ΓΔΑ ξεκίνησε αυτεπάγγελτη έρευνα στην ελληνική αγορά μικροσυσκευών υγραερίου για γενική χρήση και έστειλε πολυάριθμα παροχής στοιχείων στους σημαντικότερους διανομείς της RESOUL, σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, καθώς και στους σημαντικότερους ανταγωνιστές της. Η σχετική Εισήγηση κοινοποιήθηκε στην RESOUL τον Νοέμβριο του 2020. H ακροαματική διαδικασία ενώπιον της Ολομέλειας της EA έλαβε χώρα στις 22 Δεκεμβρίου 2020. Επισημαίνεται ότι η RESOUL υπέβαλε και αίτημα δεσμεύσεων, το οποίο απορρίφθηκε από την ΕΑ.
- Πραγματικά περιστατικά
Η RESOUL κατείχε συστηματικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα – άνω της δεκαετίας – πολύ μεγάλα μερίδια αγοράς, άνω του 70%, στην ελληνική αγορά χονδρικής πώλησης μικροσυσκευών υγραερίου για γενική χρήση, ενώ τα προϊόντα της χαρακτηρίζονται ως «must have» και προτιμώνται σε μεγάλο βαθμό από τους τελικούς καταναλωτές. Η RESOUL διανέμει τα προϊόντα της στους τελικούς καταναλωτές σχεδόν αποκλειστικά μέσω σούπερ μάρκετ, τα οποία αγοράζουν τα προϊόντα της είτε απευθείας από την RESOUL είτε μέσω χονδρεμπόρων διανομέων της RESOUL. Η RESOUL έχει ετήσιες συμφωνίες με διάφορους χονδρεμπόρους/ διανομείς, στους οποίους ανατίθενται συγκεκριμένες περιοχές εντός της Ελλάδας (ή ανατίθεντο αποκλειστικά για την περίοδο 2010-2012), ενώ έχει επίσης ετήσιες συμφωνίες με σούπερ μάρκετ που καλύπτουν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.
Οι συμφωνίες της RESOUL με τους διανομείς της περιείχαν, από το 2008 έως το 2012, περιορισμούς όσον αφορά τις τιμές μεταπώλησης, τις περιοχές εντός των οποίων επιτρεπόταν στους διανομείς να μεταπωλούν τα προϊόντα της RESOUL και την δυνατότητά τους να διανέμουν ανταγωνιστικά προϊόντα, καθώς και εξατομικευμένες εκπτώσεις στόχων. Σημειώνεται ότι όλοι οι προαναφερθέντες όροι καταργήθηκαν από τις σχετικές συμφωνίες το 2013. Περαιτέρω, οι περισσότερες από τις συμφωνίες της RESOUL με σούπερ μάρκετ, από το 2005 έως το 2019, περιείχαν ρήτρες σχετικά με ένα καθεστώς εκπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων εξατομικευμένων και αναδρομικών εκπτώσεων στόχων με βάση τις αγορές κάθε σούπερ μάρκετ στα προϊόντα της RESOUL κατά το προηγούμενο έτος.
- Νομική εκτίμηση
Σύμφωνα με την απόφαση της ΕΑ, η RESOUL παρέβη τα άρθρα 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ κατά την περίοδο 2008-2012, επιβάλλοντας στους χονδρεμπόρους/ διανομείς αντι-ανταγωνιστικούς κάθετους περιορισμούς, ήτοι καθορισμό τιμής μεταπώλησης, περιορισμό των παθητικών πωλήσεων (καθώς και ενεργητικών πωλήσεων, ιδίως για την περίοδο 2008-2009), και υποχρέωσης προώθησης συγκεκριμένου σήματος.
Επιπλέον, σύμφωνα με την απόφαση της ΕΑ, η RESOUL κατέχει δεσπόζουσα θέση στην ελληνική αγορά χονδρικής για συσκευές φυσικού αερίου γενικής χρήσης και καταχράστηκε την εν λόγω δεσπόζουσα θέση κατά την περίοδο 2008-2012, επιβάλλοντας υποχρεώσεις αποκλειστικότητας στους διανομείς της. Αυτοί οι συμβατικοί όροι, σε συνδυασμό με την προσφορά εκπτώσεων στόχων, αποσκοπούσαν στη διατήρηση ή/και στην ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσης της στη σχετική αγορά, αποκλείοντας έτσι τους ανταγωνιστές και περιορίζοντας τις δυνατότητές τους για ανάπτυξη, κατά παράβαση των άρθρων 2 του ν. 3959/2011 και 102 ΣΛΕΕ. Τέλος, σύμφωνα με την απόφαση της ΕΑ, η RESOUL καταχράστηκε την δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική αγορά χονδρικής πώλησης συσκευών αερίου γενικής χρήσης κατά την περίοδο 2005-2019, προσφέροντας στα σούπερ μάρκετ εκπτώσεις βάσει εξατομικευμένων στόχων. Οι εν λόγω εκπτώσεις χορηγήθηκαν αναδρομικά και όχι μόνο σε πωλήσεις που υπερέβαιναν συγκεκριμένους στόχους, και ως σκοπό είχαν στη διατήρηση και / ή στην ενίσχυση της δεσπόζουσας θέσης της RESOUL στη σχετική αγορά, αποκλείοντας έτσι τους ανταγωνιστές της και περιορίζοντας τις δυνατότητές τους για ανάπτυξη, κατά παράβαση των άρθρων 2 του ν. 3959/2011 και 102 ΣΛΕΕ.
- Η Απόφαση της ΕΑ και κυρώσεις
Η ΕΑ ομόφωνα επέβαλε πρόστιμο ύψους €1.100.547,11 στην RESOUL για τις ως άνω παραβάσεις των άρθρων 1 και 2 του ν. 3959/2011 και 101 και 102 ΣΛΕΕ. Επισημαίνεται ότι το πρόστιμο αναπροσαρμόστηκε επί το ηπιότερον ενόψει (α) της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που έπληξε και τον κλάδο που αφορά η συγκεκριμένη υπόθεση (με αποτέλεσμα το αρχικώς επιμετρηθέν πρόστιμο να μειωθεί κατά 30%)∙ και (β) της ενεργού συνεργασίας κατά την διοικητική διαδικασία της RESOUL (η οποία συνεργάστηκε με την ΕΑ υπερβαίνοντας σημαντικά τη συνήθη υποχρέωση που αυτή θα είχε ούτως ή άλλως να συνεργάζεται με την ΕΑ ως ερευνώμενη), με αποτέλεσμα το αρχικώς επιμετρηθέν πρόστιμο να μειωθεί περαιτέρω κατά 25%.
Η ΕΑ επέβαλε επίσης στην RESOUL την υποχρέωση να παραλείπει παρόμοιες πρακτικές στο μέλλον και την απείλησε με πρόστιμο, σε εάν με απόφαση της ΕΑ βεβαιωθεί η συνέχιση ή επανάληψη των διαπιστωθεισών παραβάσεων.