Είναι το νομικό πλαίσιο που ορίζει την επιεική μεταχείριση (η οποία μπορεί να καταλήξει και σε ολική απαλλαγή από τα πρόστιμα) επιχειρήσεων, ενώσεων επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων που συνεργάζονται με την ΕΑ για την αποκάλυψη πρακτικών καρτελικής φύσης, και ιδίως μυστικών οριζόντιων συμπράξεων, οι οποίες απαγορεύονται από το άρθρο 1 του ν. 3959/2011 ή και το άρθρο 1 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ε.Ε. (ΣυνθΛΕΕ).

Τι είδους παραβάσεις αφορά;

Αφορά ιδίως συμπράξεις, οι οποίες άμεσα ή έμμεσα, επηρεάζουν τις τιμές, τις ποσότητες, τα μερίδια αγοράς ή άλλες σχετικές παραμέτρους του ανταγωνισμού ή βάσει των οποίων λαμβάνει χώρα, ενδεικτικά, προσδιορισμός ποσοστώσεων παραγωγής ή πώλησης, κατανομή των αγορών, περιορισμός των εισαγωγών ή των εξαγωγών, νόθευση των διαγωνισμών, συλλογικός εμπορικός αποκλεισμός. 

Ποιοι έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης επιείκειας;

Επιχειρήσεις, ενώσεις επιχειρήσεων και φυσικά πρόσωπα, που έχουν εμπλακεί σε συμπράξεις καρτελικής φύσεως. Σημειώνεται ότι αιτήσεις επιείκειας από άλλα, μη εμπλεκόμενα πρόσωπα ή επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων, δεν γίνονται δεκτές και θεωρούνται από την Επιτροπή είτε ως καταγγελίες, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις, είτε ως γενικές πληροφορίες.

Ποιο είναι το όφελος για όποιον υποβάλλει αίτηση επιείκειας;

Η ολική ή μερική απαλλαγή του από πρόστιμο, στην περίπτωση που κριθεί ως αποφασιστική η συμβολή του φυσικού προσώπου ή της εταιρίας ή της ένωσης επιχειρήσεων στην έναρξη διαδικασίας έρευνας ή στον εντοπισμό και στην απόδειξη παράβασης, υπό τον όρο ότι πληρούνται ορισμένες πρόσθετες προϋποθέσεις. Ειδικά για τα φυσικά πρόσωπα, η υπαγωγή τους στο Πρόγραμμα και η πλήρης απαλλαγή τους από την επιβολή του προστίμου αίρει το αξιόποινο των πράξεων τους, ενώ, στην περίπτωση της επιβολής μειωμένου προστίμου, θεωρείται ελαφρυντική περίσταση και τους επιβάλλεται ποινή μειωμένη κατά το άρθρο 83 του Ποινικού Κώδικα.

Ποια είναι τα κρίσιμα στοιχεία για την ολική ή μερική απαλλαγή;

Ο χρόνος υποβολής της αίτησης, ο βαθμός στον οποίο η αίτηση συνεπάγεται ή ενισχύει τη δυνατότητα της ΕΑ να αποδείξει την παράβαση, η σοβαρότητα και η πληρότητα των στοιχείων και των πληροφοριών που προσκομίζει η εταιρία, η ένωση επιχειρήσεων ή το φυσικό πρόσωπο και τα οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχουν επιπρόσθετη αποδεικτική αξία σε σχέση με τα στοιχεία που έχει ήδη η ΕΑ στην κατοχή της.

Τι σημαίνει επιπρόσθετη αποδεικτική αξία;

Τα παρεχόμενα αποδεικτικά στοιχεία, πρέπει να παρέχουν ή να ενισχύουν τη δυνατότητα της ΕΑ να αποδείξει τα κρίσιμα περιστατικά που στοιχειοθετούν την παράβαση.

Ποιοι είναι οι τύποι παροχής επιείκειας;

• Απαλλαγή από τα πρόστιμα Τύπου 1Α: Πλήρης απαλλαγή από τα πρόστιμα χορηγείται στον αιτούντα που υποβάλλει πρώτος αποδεικτικά στοιχεία τα οποία παρέχουν τη δυνατότητα στην ΕΑ να πραγματοποιήσει στοχευμένο έλεγχο σε σχέση με πιθανολογούμενο καρτέλ, εφόσον η ΕΑ δεν είχε στη διάθεσή της ήδη, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, επαρκή αποδεικτικά στοιχεία που να της παρέχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει μέτρα έρευνας σε σχέση με το συγκεκριμένο πιθανολογούμενο καρτέλ (απαλλαγή Τύπου 1Α).
• Απαλλαγή από τα πρόστιμα Τύπου 1Β: Πλήρης, επίσης, απαλλαγή από τα πρόστιμα χορηγείται στον αιτούντα που θα παρουσιάσει πρώτος αποδεικτικά στοιχεία τα οποία επιτρέπουν τη διαπίστωση της σχετικής παράβασης του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 ή και του άρθρου 101 ΣυνθΛΕΕ (απαλλαγή Τύπου 1Β), εάν η ΕΑ είχε στη διάθεσή της ήδη, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, στοιχεία σε σχέση με το συγκεκριμένο καρτέλ τα οποία δεν ήταν επαρκή για την απόδειξη της εν λόγω παράβασης.
• Μείωση των προστίμων – Τύπος 2: Μείωσης των προστίμων μπορούν να τύχουν οι επιχειρήσεις ή/ και τα φυσικά πρόσωπα, σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για απαλλαγή από τα πρόστιμα, εφόσον παράσχουν στην ΕΑ αποδεικτικά στοιχεία για το πιθανολογούμενο καρτέλ με σημαντική επιπρόσθετη αποδεικτική αξία σε σχέση με τα αποδεικτικά στοιχεία που έχει ήδη στην κατοχή της η ΕΑ.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει η αίτηση για να μπορεί να εξεταστεί από την ΕΑ;

Οι αιτούντες, επιχείρηση, ένωση επιχειρήσεων ή το φυσικό πρόσωπο, πέραν των πλήρων στοιχείων της ταυτότητάς τους, πρέπει να συνοδεύουν την αίτηση για ένταξη στο Πρόγραμμα Επιείκειας με αναλυτική περιγραφή του πιθανολογούμενου καρτέλ, αναφορικά με τους στόχους του, τα προϊόντα ή υπηρεσίες που αφορά, τη γεωγραφική περιοχή δράσης του, τη χρονική του διάρκεια και το ιστορικό του. Κυρίως όμως πρέπει να τη συνοδεύουν με συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία, τα οποία έχουν στη διάθεση ή υπό τον έλεγχο τους για την ύπαρξη και λειτουργία του καρτέλ.

Ποιες αιτήσεις για μείωση προστίμων δεν μπορούν να ικανοποιηθούν;

Εκ προοιμίου αποκλείονται μόνο οι αιτήσεις επιχειρήσεων που προέβησαν σε ενέργειες εξαναγκασμού άλλων επιχειρήσεων να λάβουν μέρος στο καρτέλ. Σημειώνεται, ότι η εξαίρεση αυτή δεν αφορά τα φυσικά πρόσωπα που ενήργησαν για λογαριασμό της πρώτης επιχείρησης.

Είναι υποχρεωμένη η Επιτροπή να αξιολογήσει την αίτηση επιείκειας;

Ναι. Η ΕΑ είναι υποχρεωμένη να εξετάσει την αίτηση και να αξιολογήσει αν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την ολική ή μερική μείωση του προστίμου. Η υποβολή όμως αιτήματος δεν γεννά υποχρέωση στην ΕΑ να επιληφθεί άμεσα της υπόθεσης, σε σχέση με την πιθανολογούμενη παράβαση.

Η υποβολή της δήλωσης του αιτούντος την επιείκεια, μπορεί να γίνει προφορικά;

Μετά από σχετικό αίτημα του αιτούντος, η ΕΑ δύναται να επιτρέψει την προφορική υποβολή της δήλωσης του αιτούντος που περιέχει τα στοιχεία του, την περιγραφή του καρτέλ και τα λοιπά προβλεπόμενα στην παρ. 8 της 791/2022 Απόφασης της ΕΑ. Πρόσβαση σε οποιαδήποτε καταγραφή της ως άνω προφορικής δήλωσης δεν παρέχεται στα μέρη πριν την επίδοση της Έκθεσης επί της υποθέσεως σε αυτά, ενώ το εν λόγω δικαίωμα ασκείται με μελέτη της καταγραφής στα γραφεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Κατά τα λοιπά ισχύουν τα προβλεπόμενα στον Κανονισμό Λειτουργίας και Διαχείρισης της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Τι είναι το σύστημα marker που προβλέπει το νέο Πρόγραμμα Επιείκειας;

Ο αιτών μπορεί να ζητήσει τη χορήγηση «αριθμού προτεραιότητας» (marker). Η χορήγηση αριθμού προτεραιότητας προστατεύει τη θέση του στη σειρά προτεραιότητας για μια δεδομένη χρονική περίοδο και του επιτρέπει έτσι να συλλέξει μέσα σε αυτό το διάστημα τις πληροφορίες και τα αποδεικτικά στοιχεία που είναι απαραίτητα προκειμένου να ανταποκριθεί στους όρους και στις σχετικές ελάχιστες απαιτήσεις απαλλαγής από τα πρόστιμα.

Μπορεί ο αιτών να διερευνήσει τη δυνατότητα εφαρμογής του Προγράμματος πριν από την επίσημη υποβολή αίτησης;

Η επιχείρηση, η ένωση επιχειρήσεων ή το φυσικό πρόσωπο που προτίθεται να υποβάλει αίτηση επιείκειας έχει τη δυνατότητα, πριν υποβάλει την αίτηση, και χωρίς την ανάγκη να προσκομίσει στοιχεία ταυτοποίησης ακόμη στο στάδιο αυτό, να ζητήσει από την ΕΑ διευκρινήσεις για τη δυνατότητα εφαρμογής του εν λόγω προγράμματος, με την παρουσίαση, σε υποθετική βάση, των στοιχείων που έχει στη διάθεση του.

To παρόν ενημερωτικό κείμενο έχει αποκλειστικό στόχο να ενθαρρύνει την πρόσβαση του κοινού σε πληροφορίες και δεν υποκαθιστά το κείμενο στο οποίο αναφέρεται και το οποίο είναι το μόνο δεσμευτικό.​